 |
| ငလ်င္ဒဏ္သင့္ ပုဂံဘုရားတစ္ဆူ |
ငလ်င္ႀကီးတခုလႈပ္ၿပီးတိုင္း ေနာက္ဆက္တြဲငလွ်င္ေတြ ထပ္လႈပ္လာႏိုင္တာေၾကာင့္ ငလ်င္ေၾကာေပၚမွာ ေနထိုင္တဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ သတိထားၿပီး ေနၾကဖို႔ လိုတယ္လို႔ ထင္ရွားတဲ့ မိုးေလ၀သနဲ႔ ဇလေဗဒ ပညာရွင္တစ္ဦးက သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈ ရင္ဆိုင္ရႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း သံုးသပ္ေျပာဆိုထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ ရွားေဖာင္က ေျပာျပေပးပါမယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခံစားခဲ့ရတဲ့ ၆. ၈ ျပင္းအားရွိတဲ့ ငလွ်င္လႈပ္အၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ေတြ ထပ္လႈပ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ သတိထားၿပီးေနၾကဖို႔ ျမန္မာ မိုးေလ၀သနဲ႔ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ က သတိေပးလိုက္တာပါ။ ေနာက္ဆက္တြဲလႈပ္လာႏိုင္တဲ့ ငလ်င္ေတြဟာ လက္ရွိလႈပ္ခတ္သြားတဲ့ ငလ်င္ေလာက္ သိပ္ၿပီး မျပင္းထန္ႏိုင္ေတာ့ေပမယ့္လည္း သတိထားရမယ္လို႔ မိုးေလ၀သနဲ႔ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ ဦးထြန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒါငလ်င္ႀကီး၁ခုလႈပ္ၿပီးရင္ေတာ့ ဒါေနာက္ထပ္ငလ်င္ေတြက ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ဆိုတာ လႈပ္ေနက်ပါပဲ။ အနည္းဆံုးေတာ့ ၁ ပတ္ေလာက္ေပါ့ေနာ္။ တခါတေလလည္း ၁ လေလာက္ၾကာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ကေတာ့ ၁ ပတ္ေလာက္အတြင္းမွာေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ကို နည္းနည္းေလး သတိထားဖို႔လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္အေတြ႔အႀကံဳအရေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ကေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပင္မ ငလ်င္ ၆.၈ မေန႔ကလႈပ္တဲ့ ငလ်င္ထက္ေတာ့ ပိုျပင္းထန္တဲ့ငလ်င္က မ်ားေသာအားျဖင့္ လႈပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္က သို႔ေသာ္လည္း ခၽြင္းခ်က္အေနနဲ႔ေတာ့ရွိတာေပါ့ေနာ္ တခါတေလက်ေတာ့လည္း ပိုၿပီးအားေကာင္းတာ လႈပ္တက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက အလြန္နည္းပါတယ္ ေျပာရရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္တပတ္ေလာက္အတြင္းမွာ ဒီေလာက္အင္အားမႀကီးေပမယ့္ ငလ်င္ငယ္ေလးေတြ ၆ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလးေတြ၊ သို႔မဟုတ္ ၆ ေအာက္ေတြ တပတ္ေလာက္အတြင္းေတာ့ သတိထားေနဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္တြက္စပါတယ္။ ”
ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ငလ်င္ေၾကာ ၅ ခုထက္မနည္း ရွိတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလႈပ္တဲ့ ငလ်င္ေတြကို ေလွ်ာ့တြက္လို႔မရေၾကာင္း၊ ငလ်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကိုလည္း ႀကိဳတင္ေလ့ထားဖို႔လိုသလို ငလ်င္ဒဏ္ပိုမိုကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေဆာက္အဦးတည္ေဆာက္မႈ နည္းပညာေတြလည္း လိုအပ္တယ္လို႔ ဦးထြန္းလြင္ကေျပာပါတယ္။
“အဲဒီေတာ့ ငလ်င္ဆိုတာက လႈပ္လို႔ရွိရင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ေသတာနည္းပါတယ္။ ငလ်င္လႈပ္လို႔ အေဆာက္အဦးၿပိဳက်လို႔ ေသတာမ်ားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ အေသအေပ်ာက္မ်ားျခင္း၊နည္းျခင္းဟာ အေဆာက္အဦးအေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အေဆာက္အဦးသက္တမ္း ၊ အေဆာက္အဦးအထက္အျမင့္ ၊ အေဆာက္အဦးေဆာက္ထားတဲ့နည္းပညာေပါ့ ဥပမာ-Earthquake Engineering ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်ေနာ္သိသေလာက္ သံုးၿပီးေဆာက္ထားတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ reliability ကို ျမင့္ေအာင္လုပ္တာေပါ့ ဒါေၾကာင့္အေဆာက္အဦးေတြကို စီစစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ငလ်င္လႈပ္ရင္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တို႔အစိုးရေကာ NGO ေတြေရာ ဒါေတြကို ေ၀ေနေတာ့ ဒါေလးေတြလည္း သိထားသင့္ပါတယ္။ ငလ်င္လႈပ္ရင္ တက္ႏိုင္သမွ် အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာ မေနဖို႔ေပါ့။ တကယ္လို႔ အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာ ျဖစ္ေနရင္လည္း မိမိတို႔ေခါင္းကို အထူးသျဖင့္ ဦးစားေပးကာကြယ္ဖို႔ေပါ့။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ကုတင္ေအာက္ ၊ စားပြဲေအာက္၊ ေမြ႔ရာတို႔နဲ႔ ၀ပ္ၿပီးေနရင္ေတာ့ သာမန္အားျဖင့္ အသက္အႏၱရာယ္ကင္းပါတယ္ေပါ့။ ငလ်င္ လႈပ္ရင္ မီးေလာင္တတ္တယ္ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။ ဓါတ္လိုက္တတ္တယ္ သိဖို႔လိုတယ္။အိမ္ျပင္ကို ထြက္ေျပးဖို႔အတြက္ လမ္းေတြရွင္းထားဖို႔လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ငလ်င္လႈပ္တဲ့အခါမွာ မိမိနဲ႔ တပါတည္းယူသြားႏိုင္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ပစၥည္းေတြ အဲဒါေလးေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ျပည္သူ အမ်ား သိသင့္တဲ့ဟာေတြပါပဲ။”
ဒါ့အျပင္ ငလ်င္ရဲ႕ ျပင္းအားေပၚအေျခခံၿပီး လႈပ္ေလ့လႈပ္ထရွိတဲ့ သေဘာသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဦးထြန္းလြင္က အခုလို ရွင္းျပပါတယ္။
“ငလ်င္ကေတာ့ Intensity ေပၚမွာတည္တာေပါ့ေနာ္။ ဥပမာအားျဖင့္ intensity ၆ တို႔ ဘာတို႔ အင္အားျပင္းတဲ့အဆင့္တို႔ရွိတာေပါ့ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ေပါင္း ၃၅-၄၀ ေပါ့့ဗ်ာ ။ တကယ္လို႔ intensity ၈ ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ၆၀-၇၀ ေပါ့ေနာ္။ ၉ ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ၁၀၀ ေလာက္ေပါ့ေနာ္။ ဒါကေတာ့ ငလ်င္ပညာရွင္ေတြ တြက္တဲ့နည္းအရ အဲဒီလိုသြားပါတယ္ခင္ဗ်။ အနည္းဆံုးကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀-၄၀ ကေတာ့ return period ေလးေတြရွိပါတယ္။”
ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ခန္႔မွန္း တိုင္းထြာခ်က္ေတြအရ အထူးသျဖင့္ စကိုင္းငလ်င္ေၾကာေပၚမွာ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ေတြဟာ ေနာက္တႀကိမ္ျပန္လႈပ္မယ့္အခ်ိန္တန္ၿပီးျဖစ္သလို ေတာ္မ်ားမ်ားဟာလည္း ျပန္လႈပ္ရမယ့္အခ်ိန္ထက္ေက်ာ္လြန္ေနၿပီးလို႔ဆိုပါတယ္။ ငလ်င္ျပန္လႈပ္မယ့္ရက္အထိအက်ကို မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ငလ်င္ျပန္လႈပ္ေတာ့မယ့္အေနအထားနဲ႔ သတိထားရမယ့္အခ်ိန္ေရာက္ေနၿပီး ဆိုတာကိုေတာ့ ပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းသိရွိထားတယ္လို႔လည္း ဦးထြန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။
VOA
ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခံစားခဲ့ရတဲ့ ၆. ၈ ျပင္းအားရွိတဲ့ ငလွ်င္လႈပ္အၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ေတြ ထပ္လႈပ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ သတိထားၿပီးေနၾကဖို႔ ျမန္မာ မိုးေလ၀သနဲ႔ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ က သတိေပးလိုက္တာပါ။ ေနာက္ဆက္တြဲလႈပ္လာႏိုင္တဲ့ ငလ်င္ေတြဟာ လက္ရွိလႈပ္ခတ္သြားတဲ့ ငလ်င္ေလာက္ သိပ္ၿပီး မျပင္းထန္ႏိုင္ေတာ့ေပမယ့္လည္း သတိထားရမယ္လို႔ မိုးေလ၀သနဲ႔ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ ဦးထြန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒါငလ်င္ႀကီး၁ခုလႈပ္ၿပီးရင္ေတာ့ ဒါေနာက္ထပ္ငလ်င္ေတြက ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ဆိုတာ လႈပ္ေနက်ပါပဲ။ အနည္းဆံုးေတာ့ ၁ ပတ္ေလာက္ေပါ့ေနာ္။ တခါတေလလည္း ၁ လေလာက္ၾကာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ကေတာ့ ၁ ပတ္ေလာက္အတြင္းမွာေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ကို နည္းနည္းေလး သတိထားဖို႔လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္အေတြ႔အႀကံဳအရေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္ကေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပင္မ ငလ်င္ ၆.၈ မေန႔ကလႈပ္တဲ့ ငလ်င္ထက္ေတာ့ ပိုျပင္းထန္တဲ့ငလ်င္က မ်ားေသာအားျဖင့္ လႈပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္က သို႔ေသာ္လည္း ခၽြင္းခ်က္အေနနဲ႔ေတာ့ရွိတာေပါ့ေနာ္ တခါတေလက်ေတာ့လည္း ပိုၿပီးအားေကာင္းတာ လႈပ္တက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက အလြန္နည္းပါတယ္ ေျပာရရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္တပတ္ေလာက္အတြင္းမွာ ဒီေလာက္အင္အားမႀကီးေပမယ့္ ငလ်င္ငယ္ေလးေတြ ၆ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလးေတြ၊ သို႔မဟုတ္ ၆ ေအာက္ေတြ တပတ္ေလာက္အတြင္းေတာ့ သတိထားေနဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္တြက္စပါတယ္။ ”
ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ငလ်င္ေၾကာ ၅ ခုထက္မနည္း ရွိတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလႈပ္တဲ့ ငလ်င္ေတြကို ေလွ်ာ့တြက္လို႔မရေၾကာင္း၊ ငလ်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကိုလည္း ႀကိဳတင္ေလ့ထားဖို႔လိုသလို ငလ်င္ဒဏ္ပိုမိုကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေဆာက္အဦးတည္ေဆာက္မႈ နည္းပညာေတြလည္း လိုအပ္တယ္လို႔ ဦးထြန္းလြင္ကေျပာပါတယ္။
“အဲဒီေတာ့ ငလ်င္ဆိုတာက လႈပ္လို႔ရွိရင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ေသတာနည္းပါတယ္။ ငလ်င္လႈပ္လို႔ အေဆာက္အဦးၿပိဳက်လို႔ ေသတာမ်ားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ အေသအေပ်ာက္မ်ားျခင္း၊နည္းျခင္းဟာ အေဆာက္အဦးအေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အေဆာက္အဦးသက္တမ္း ၊ အေဆာက္အဦးအထက္အျမင့္ ၊ အေဆာက္အဦးေဆာက္ထားတဲ့နည္းပညာေပါ့ ဥပမာ-Earthquake Engineering ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်ေနာ္သိသေလာက္ သံုးၿပီးေဆာက္ထားတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ reliability ကို ျမင့္ေအာင္လုပ္တာေပါ့ ဒါေၾကာင့္အေဆာက္အဦးေတြကို စီစစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ငလ်င္လႈပ္ရင္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တို႔အစိုးရေကာ NGO ေတြေရာ ဒါေတြကို ေ၀ေနေတာ့ ဒါေလးေတြလည္း သိထားသင့္ပါတယ္။ ငလ်င္လႈပ္ရင္ တက္ႏိုင္သမွ် အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာ မေနဖို႔ေပါ့။ တကယ္လို႔ အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာ ျဖစ္ေနရင္လည္း မိမိတို႔ေခါင္းကို အထူးသျဖင့္ ဦးစားေပးကာကြယ္ဖို႔ေပါ့။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ကုတင္ေအာက္ ၊ စားပြဲေအာက္၊ ေမြ႔ရာတို႔နဲ႔ ၀ပ္ၿပီးေနရင္ေတာ့ သာမန္အားျဖင့္ အသက္အႏၱရာယ္ကင္းပါတယ္ေပါ့။ ငလ်င္ လႈပ္ရင္ မီးေလာင္တတ္တယ္ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။ ဓါတ္လိုက္တတ္တယ္ သိဖို႔လိုတယ္။အိမ္ျပင္ကို ထြက္ေျပးဖို႔အတြက္ လမ္းေတြရွင္းထားဖို႔လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ငလ်င္လႈပ္တဲ့အခါမွာ မိမိနဲ႔ တပါတည္းယူသြားႏိုင္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ပစၥည္းေတြ အဲဒါေလးေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ျပည္သူ အမ်ား သိသင့္တဲ့ဟာေတြပါပဲ။”
ဒါ့အျပင္ ငလ်င္ရဲ႕ ျပင္းအားေပၚအေျခခံၿပီး လႈပ္ေလ့လႈပ္ထရွိတဲ့ သေဘာသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဦးထြန္းလြင္က အခုလို ရွင္းျပပါတယ္။
“ငလ်င္ကေတာ့ Intensity ေပၚမွာတည္တာေပါ့ေနာ္။ ဥပမာအားျဖင့္ intensity ၆ တို႔ ဘာတို႔ အင္အားျပင္းတဲ့အဆင့္တို႔ရွိတာေပါ့ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ေပါင္း ၃၅-၄၀ ေပါ့့ဗ်ာ ။ တကယ္လို႔ intensity ၈ ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ၆၀-၇၀ ေပါ့ေနာ္။ ၉ ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ ၁၀၀ ေလာက္ေပါ့ေနာ္။ ဒါကေတာ့ ငလ်င္ပညာရွင္ေတြ တြက္တဲ့နည္းအရ အဲဒီလိုသြားပါတယ္ခင္ဗ်။ အနည္းဆံုးကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀-၄၀ ကေတာ့ return period ေလးေတြရွိပါတယ္။”
ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ခန္႔မွန္း တိုင္းထြာခ်က္ေတြအရ အထူးသျဖင့္ စကိုင္းငလ်င္ေၾကာေပၚမွာ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ေတြဟာ ေနာက္တႀကိမ္ျပန္လႈပ္မယ့္အခ်ိန္တန္ၿပီးျဖစ္သလို ေတာ္မ်ားမ်ားဟာလည္း ျပန္လႈပ္ရမယ့္အခ်ိန္ထက္ေက်ာ္လြန္ေနၿပီးလို႔ဆိုပါတယ္။ ငလ်င္ျပန္လႈပ္မယ့္ရက္အထိအက်ကို မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ငလ်င္ျပန္လႈပ္ေတာ့မယ့္အေနအထားနဲ႔ သတိထားရမယ့္အခ်ိန္ေရာက္ေနၿပီး ဆိုတာကိုေတာ့ ပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းသိရွိထားတယ္လို႔လည္း ဦးထြန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။
VOA
0 comments:
Post a Comment