| ပုဂံေရွးေဟာင္းေစတီ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈအတုိင္းအတာ |
ငလ်င္ဒဏ္သင့္ ပုဂံဘုရားပုထိုးေတြ ျပန္လည္ျပဳျပင္ဖို႔အတြက္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ UNESCO က နည္းပညာနဲ႔ ေငြေၾကးအကူအညီေပးမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ေရွးေဟာင္း ေစတီပုထိုးေတြကို ျပန္ၿပီး ျပဳျပင္တဲ့အခါ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရးအျမင္နဲ႔ ဘာသာေရး အျမင္ၾကား ခ်ိန္ထိုးေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လုိ႔ ဗိသုကာပညာရွင္ ေတြကလည္း ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ မသိဂႌလင္းက တင္ျပထားပါတယ္။
ကမာၻ႔ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေတြကိုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ႔ ကုလသမဂပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ UNESCO အေ နနဲ႔ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ကလႈပ္ခတ္ခဲ႔တဲ႔ ငလ်င္ေၾကာင့္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ႔တဲ႔ ပုဂံဘုရားေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ဖို႔ ကူညီသြားမယ္လို႔ ယူနက္စကို ယဥ္ေက်းမႈဌာနအစီအစဥ္ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး ေဒၚဥမၼာမ်ိဳးကအခုလိုေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
“ပထမဆံုးေတာ့ က်မတို႔က ေရွးေဟာင္းသုေသတနနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ေရွးေဟာင္းသုေသတန ပါမယ္။ ေနာက္Technological university က ဆရာဆရာမေတြ ကေလးေတြ ပါမယ္။ AMA လို႔ေခၚတဲ့ Association of Myanmar Architect ေပါ့ အဲဒီက architect ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ရမလဲဆိုတာ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ က်မတို႔ survey လုပ္ရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပ်က္စီးသြားလဲ ၊ ဘာေတြျဖစ္သလဲဆိုတာေတြရဲ႕ အေျခအေနေပါ့ေလ။ inventory documentary ေကာက္တဲ့သေဘာပါ။ အဲဒါေတြကို အရင္ဆံုးလုပ္ရပါမယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ က်မတို႔က Damage assessment ေပါ့ေနာ္ ဘယ္ေလာက္ထိDamage ျဖစ္သြားသလဲ ဆိုတာေတြကိုလုပ္ၿပီးေတာ့ assessment ေသခ်ာျပန္ေကာက္ရပါမယ္ တခုခ်င္းစီတခုခ်င္းစီကိုေပါ့။”
ယူနက္စကိုအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေျမျပင္အေျခအေနကိုေလ့လာဖို႔ ဒီေန႔ပဲပုဂံျမိဳ႕ကိုသြားေရာက္ေနတာပါ။
လက္ရွိငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးေနတဲ႔ ေနရာေတြမွာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္၊ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္အႏၱရာယ္ကိုေရွာင္ရွားႏိုင္ေအာင္လို႔ အျပင္လူေတြကို ဝင္ခြင့္မေပးဖို႔ သက္ဆိုင္ရာကိုခြင့္ေတာင္းထားတယ္လို႔ ေဒၚဥမၼာမ်ိဳးကဆက္ေျပာပါတယ္။
“ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေတြ ပ်က္စီးမွာ စိုးရိမ္တာတခု ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ဘုရားပုထိုးေတြက ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံလိုက္ရတဲ့အခါမွာ သူတို႔ရဲ႕ ခံႏိုင္ရည္အင္အားက ဘယ္ေလာက္အထိရွိေသးလဲ ဆိုတာကို ၿပိဳက်လုဆဲဆဲလား၊ မၿပိဳဘဲနဲ႕ တည္းတည္းေလးျဖစ္ေနတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာမွမျဖစ္ဘူး ေကာင္းသလားဆိုတာေတြကိုတိုင္းဖို႔ရွိတယ္ေလ။ ၿပီးရင္ after shock ေတြလာတက္ပါတယ္။ ငလ်င္ အႀကီးၿပီးသြားလို႔ရွိရင္ ငလ်င္အေသးေလးေတြ ထပ္လႈပ္လိုက္ရင္ ၿပိဳက်သြားမလား။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက အထဲ၀င္ေနလို႔ရွိရင္ လူ႔အသတ္အႏၱရာယ္လည္း စိုးရိမ္ရတယ္ လံုၿခံဳေရးယူထားတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ တျခားဌာနဆိုင္ရာေတြစီကို ဘယ္သူမွ မ၀င္ရဆိုတဲ့ နယ္ေျမေလးေတြ သတ္မွတ္ေပးပါလို႔ က်မ တို႔က request လုပ္ထားပါတယ္။”
စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းကပုဂံေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမမွာရွိတဲ႔ ဘုရားပုထိုး ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္တဲ႔အခါမွာေရွးေဟာင္းေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းတဲ႔ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ႔ ျပဳျပင္မႈေတြေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈေတြလည္းရွိေနတာပါ။ ထိခိုက္မႈမ်ားခဲ႔တဲ႔ စူဠာမဏိေစတီေတာ္မွာ ဆိုရင္လည္း ထပ္ဆင့္ ျပန္ျပီးျပင္ဆင္ထားတဲ႔ အုတ္ခ်ပ္အသစ္ေတြ ၿပိဳက်သြားတာေၾကာင့္ ေထာက္ျပေျပာဆိုမႈေတြလည္းရွိေနပါတယ္။
အခုငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေစတီပုထိုးေတြကို ျပန္ျပင္တဲ႔အခါ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရး အျမင္နဲ႔ ဘာသာေရးအျမင္ေတြၾကားမွာခ်ိန္ထိုးျပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ ပန္းပုအမႊန္းဗိသုကာပညာရွင္ တမၸဝတီ ဦးဝင္းေမာင္ကအခုလိုအၾကံျပဳပါတယ္။
“ေရွးေဟာင္း သုေသတနအျမင္က်ေတာ့ အရွိကိုအရွိအတိုင္းထားတာ တန္ဖိုးရွိတယ္။ မသိဘဲနဲ႔ အေပၚက ဘာပံုမွန္းမသိတဲ့ ပံုေတြတင္လိုက္ရင္ ေရွးေဟာင္း တန္ဖိုးပ်က္တယ္ဆိုတာ အဲဒီ ၂ ခုၾကား မွာ ဝိေရာဓိ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဗုဒၶ ဘာသာႏိုင္ငံျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဘာသာေရးလည္း ဦးစားေပးရမယ္ ဆိုေတာ့ အေကာင္းျပန္ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ အုတ္၊ အဂၤေတ နဲ႔ သံေခ်ာင္းနဲ႔ ကြန္ကရစ္နဲ႔ေတြကို သံုးမယ့္ အစား ပိုၿပီးေတာ့ ေပါ့ပါးတဲ့ Flexible ျဖစ္တဲ့၊ light ျဖစ္တာေတြနဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္လည္း ငလ်င္က မလႈပ္ဘူးလို႔မေျပာႏိုင္ဘူး။ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လႈပ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ၿပိဳက်ဦးေတာ့ ေအာက္က တကယ့္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြက သက္သာတာေပါ့။ အေပၚက ငလ်င္လႈပ္လို႔ ျပန္က်လာမယ့္ပစၥည္းဟာ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ကို မတြန္းလွန္ႏိုင္လို႔ ပ်က္ၿပီဆိုရင္ အတုံးလိုက္ျပဳတ္က်မယ့္အစား တစစီျပဳတ္က်တဲ့ ပစၥည္းမ်ိဳးကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေလာေလာဆယ္အဲဒီလိုေတြးမိပါတယ္။”
သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ ဒီေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းမွာပဲငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ႔ ေစတီပုထိုးပ်က္စီးမႈ အေျခအေနေတြကိုစစ္ေဆးဖို႔ ပုဂံျမိဳ႕ကိုေရာက္ရွိေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕အတုိင္ပင္ခံပုဂိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ႔ ဘုရားပုထိုးေတြကိုအခ်ိန္ယူျပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ ေျပာဆိုထားျပီးသာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးသူရဦးေအာင္ကို ကလည္းပညာရွင္ေတြရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ေရွးမူမပ်က္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေပးသြားမယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။
ကမာၻ႔ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေတြကိုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ႔ ကုလသမဂပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ UNESCO အေ နနဲ႔ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ကလႈပ္ခတ္ခဲ႔တဲ႔ ငလ်င္ေၾကာင့္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ႔တဲ႔ ပုဂံဘုရားေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ဖို႔ ကူညီသြားမယ္လို႔ ယူနက္စကို ယဥ္ေက်းမႈဌာနအစီအစဥ္ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး ေဒၚဥမၼာမ်ိဳးကအခုလိုေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
“ပထမဆံုးေတာ့ က်မတို႔က ေရွးေဟာင္းသုေသတနနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ေရွးေဟာင္းသုေသတန ပါမယ္။ ေနာက္Technological university က ဆရာဆရာမေတြ ကေလးေတြ ပါမယ္။ AMA လို႔ေခၚတဲ့ Association of Myanmar Architect ေပါ့ အဲဒီက architect ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ရမလဲဆိုတာ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ က်မတို႔ survey လုပ္ရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပ်က္စီးသြားလဲ ၊ ဘာေတြျဖစ္သလဲဆိုတာေတြရဲ႕ အေျခအေနေပါ့ေလ။ inventory documentary ေကာက္တဲ့သေဘာပါ။ အဲဒါေတြကို အရင္ဆံုးလုပ္ရပါမယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ က်မတို႔က Damage assessment ေပါ့ေနာ္ ဘယ္ေလာက္ထိDamage ျဖစ္သြားသလဲ ဆိုတာေတြကိုလုပ္ၿပီးေတာ့ assessment ေသခ်ာျပန္ေကာက္ရပါမယ္ တခုခ်င္းစီတခုခ်င္းစီကိုေပါ့။”
ယူနက္စကိုအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေျမျပင္အေျခအေနကိုေလ့လာဖို႔ ဒီေန႔ပဲပုဂံျမိဳ႕ကိုသြားေရာက္ေနတာပါ။
လက္ရွိငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးေနတဲ႔ ေနရာေတြမွာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္၊ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္အႏၱရာယ္ကိုေရွာင္ရွားႏိုင္ေအာင္လို႔ အျပင္လူေတြကို ဝင္ခြင့္မေပးဖို႔ သက္ဆိုင္ရာကိုခြင့္ေတာင္းထားတယ္လို႔ ေဒၚဥမၼာမ်ိဳးကဆက္ေျပာပါတယ္။
“ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေတြ ပ်က္စီးမွာ စိုးရိမ္တာတခု ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ဘုရားပုထိုးေတြက ငလ်င္ဒဏ္ကို ခံလိုက္ရတဲ့အခါမွာ သူတို႔ရဲ႕ ခံႏိုင္ရည္အင္အားက ဘယ္ေလာက္အထိရွိေသးလဲ ဆိုတာကို ၿပိဳက်လုဆဲဆဲလား၊ မၿပိဳဘဲနဲ႕ တည္းတည္းေလးျဖစ္ေနတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာမွမျဖစ္ဘူး ေကာင္းသလားဆိုတာေတြကိုတိုင္းဖို႔ရွိတယ္ေလ။ ၿပီးရင္ after shock ေတြလာတက္ပါတယ္။ ငလ်င္ အႀကီးၿပီးသြားလို႔ရွိရင္ ငလ်င္အေသးေလးေတြ ထပ္လႈပ္လိုက္ရင္ ၿပိဳက်သြားမလား။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက အထဲ၀င္ေနလို႔ရွိရင္ လူ႔အသတ္အႏၱရာယ္လည္း စိုးရိမ္ရတယ္ လံုၿခံဳေရးယူထားတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ တျခားဌာနဆိုင္ရာေတြစီကို ဘယ္သူမွ မ၀င္ရဆိုတဲ့ နယ္ေျမေလးေတြ သတ္မွတ္ေပးပါလို႔ က်မ တို႔က request လုပ္ထားပါတယ္။”
စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းကပုဂံေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမမွာရွိတဲ႔ ဘုရားပုထိုး ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္တဲ႔အခါမွာေရွးေဟာင္းေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းတဲ႔ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ႔ ျပဳျပင္မႈေတြေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈေတြလည္းရွိေနတာပါ။ ထိခိုက္မႈမ်ားခဲ႔တဲ႔ စူဠာမဏိေစတီေတာ္မွာ ဆိုရင္လည္း ထပ္ဆင့္ ျပန္ျပီးျပင္ဆင္ထားတဲ႔ အုတ္ခ်ပ္အသစ္ေတြ ၿပိဳက်သြားတာေၾကာင့္ ေထာက္ျပေျပာဆိုမႈေတြလည္းရွိေနပါတယ္။
အခုငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေစတီပုထိုးေတြကို ျပန္ျပင္တဲ႔အခါ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရး အျမင္နဲ႔ ဘာသာေရးအျမင္ေတြၾကားမွာခ်ိန္ထိုးျပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ ပန္းပုအမႊန္းဗိသုကာပညာရွင္ တမၸဝတီ ဦးဝင္းေမာင္ကအခုလိုအၾကံျပဳပါတယ္။
“ေရွးေဟာင္း သုေသတနအျမင္က်ေတာ့ အရွိကိုအရွိအတိုင္းထားတာ တန္ဖိုးရွိတယ္။ မသိဘဲနဲ႔ အေပၚက ဘာပံုမွန္းမသိတဲ့ ပံုေတြတင္လိုက္ရင္ ေရွးေဟာင္း တန္ဖိုးပ်က္တယ္ဆိုတာ အဲဒီ ၂ ခုၾကား မွာ ဝိေရာဓိ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဗုဒၶ ဘာသာႏိုင္ငံျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဘာသာေရးလည္း ဦးစားေပးရမယ္ ဆိုေတာ့ အေကာင္းျပန္ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ အုတ္၊ အဂၤေတ နဲ႔ သံေခ်ာင္းနဲ႔ ကြန္ကရစ္နဲ႔ေတြကို သံုးမယ့္ အစား ပိုၿပီးေတာ့ ေပါ့ပါးတဲ့ Flexible ျဖစ္တဲ့၊ light ျဖစ္တာေတြနဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္လည္း ငလ်င္က မလႈပ္ဘူးလို႔မေျပာႏိုင္ဘူး။ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လႈပ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ၿပိဳက်ဦးေတာ့ ေအာက္က တကယ့္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြက သက္သာတာေပါ့။ အေပၚက ငလ်င္လႈပ္လို႔ ျပန္က်လာမယ့္ပစၥည္းဟာ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ကို မတြန္းလွန္ႏိုင္လို႔ ပ်က္ၿပီဆိုရင္ အတုံးလိုက္ျပဳတ္က်မယ့္အစား တစစီျပဳတ္က်တဲ့ ပစၥည္းမ်ိဳးကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေလာေလာဆယ္အဲဒီလိုေတြးမိပါတယ္။”
သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ ဒီေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းမွာပဲငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ႔ ေစတီပုထိုးပ်က္စီးမႈ အေျခအေနေတြကိုစစ္ေဆးဖို႔ ပုဂံျမိဳ႕ကိုေရာက္ရွိေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕အတုိင္ပင္ခံပုဂိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ႔ ဘုရားပုထိုးေတြကိုအခ်ိန္ယူျပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ ေျပာဆိုထားျပီးသာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးသူရဦးေအာင္ကို ကလည္းပညာရွင္ေတြရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ေရွးမူမပ်က္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေပးသြားမယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။
VOA Burmese
0 comments:
Post a Comment